درس ششم
اولين انسان در بوته آزمايش
در اين درس آشنا مي شويم با:
1. داستان حضرت آدم عليه السلام به عنوان اولين انسان در بوته آزمايش.
2. شباهتها و تفاوت هاي آزمون آدم در بهشت با آزمون بني آدم در دنيا.
3. درسهايي که از زندگي حضرت آدم که بارها در قرآن بيان شده است بايد آموخت.

آيات درس را قرائت کنيد.
سوره بقره آيه 30 الي 39

به کمک معناي کلمات زير آيات درس را ترجمه کنيد.
يسفِکُ الدِّماءَ : خونها مي ريزد.
نُسَبِّحُ بِحَمدِکَ : تو را به پاکي مي ستاييم.
أبَي : خود داري کرد، سر باز زد.
کُلَا : بخوريد، (شما دو نفر)
رَغدَا : فراوان و گوارا
أزلَّ : لغزاند
إِهبِطُوا : فرو شويد، فرود آييد
تَلقَّي : دريافت کرد

بيان آيات
نمونه اي از کلاس و درس
خداي رحمان پيش از آفرينش انسانها در زمين، فرد برگزيده اي از آنان را به همراه همسرش در جايگاهي بس والا و پر نعمت پديدار نمود و بدو خطاب فرمود: (اي آدم تو و همسرت در اين بوستان جنت در لغت به معناي باغ و بوستان است، بهشت آخرت نيز به اين مناسبت(جنت) ناميده شده است. مسکن گزينيد و از نعمتهاي آن هر چه مي خواهيد به فراواني بخوريد، تنها يک درخت است که نبايد بدان نزديک شويد، که با خوردن از آن در شمار ظالمان قرار خواهيد گرفت.
/پاورقي 1. اعراف آيه19. /
خداوند در اجراي فرمان، از آدم عليه السلام پيمان گرفت،
/پاورقي 2. طه آيه 115. /
و شيطان را به آدم معرفي کرد و دشمني او را با وي آشکار نمود.
شيطان براي لغزانيدن آدم عليه السلام و همسرش دست به کار شد؛ و با نيرنگ و سوگند دروغ آن دو را فريفت.
پاورقي 3. اعراف آيه21. /
آدم پيمان الهي را فراموش کرد و بر آن استوار نماند.
/پاورقي 4. طه آيه 115. /
وسوسه هاي شيطان در او و همسرش کارگر افتاد، و بالاخره از درخت ممنوعه خوردند
/پاورقي 5. اعراف آيه22. /
و در نتيجه شرط حضور در جايگاه را از دست دادند.
/پاورقي 6. [بقره آيه36. /
خداي سبحان آدم را مورد عتاب قرار داد که:
مگر من شما را از اين درخت نهي نکرده بودم، و مگر به شما مگفته بودم که شيطان دشمن شماست؟
/پاورقي 7. اعراف آيه22. /
آدم و همسرش به اشتباه خود اعتراف کردند، و توبه نمودند و از خداي رحمان درخواست کردند آمرزش کردند و گفتند:
پروردگارا ما دو تن، بر نفس خويش ظلم کرديم و اينک از تو رحمت و مغفرت مي طلبيم و اگر تو ما را نيامرزي و به ما رحم نکني، بدون شک از زيانکاران خواهيم بود.
/پاورقي 8. اعراف آيه23. /
خداوند که بسيار آمرزنده و مهربان است، توبه آدم را پذيرفت.
/پاورقي 9. بقره آيه 33. /
پس از اين ماجرا، فرمان ربوبي صادر شد که از اينجا فرو شويد، براي شما در زمين تا زمان معيني محل و امکاناتي براي زندگي فراهم شده است.
/پاورقي 10. اعراف آيه24. /
ديگر شما در زمين زندگي خواهيد کرد، در زمين خواهيد مرد و(روز قيامت هم) شما از همان زمين برون خواهيد آمد.
/پاورقي 11. اعراف آيه25. /
به اين ترتيب مدرسه تربيت و آزمون بني آدم در زمين مستقر شد و خطاب آمد که: فرو شويد (ودر زمين منتظر بمانيد) تا آنگاه که هدايت من در قالب شريعت، توسط پيامبرانم، بيايد. پس از آن کساني که از هدايت من پيوري کنند ترسي بر آنها نبوده و غمگين و ناراحت نباشند. و آنها که به ايات و شريعت من کفر بورزند اهل آتش خواهند بود که براي هميشه در آن گرفتار بمانند.
/پاورقي 12. بقره آيه 38و 39. /
دقت در اين داستان که با دقت و تأکيد خاصي در قرآن کريم آمده ضروري است. شباهت بسياري ميان ماجراي آدم عليه السلام در آن بهشت و وضعيت بني آدم در دنيا وجود دارد، که به برخي از آنها اشاره مي شود.
1. آدم در منطقه وسعس آزادي عمل داشت و از نزديک شدن به محدوده اي مشخص منع شده بود. بني آدم نيز در دنيا در بهره وري از نعمت هاي الهي آزاد هستند، وليبه اعمال زشت و محرمات الهي نبايد نزديک شوند.
/پاورقي 13. بقره آيه 168./
2. شرط برخورداري آدم عليه السلام و همسرش از زندگي راحت و رضوان ربوبي در آن بهشت، مخالفت با وسوسه هاي شيطان بود. بني آدم نيز در راه خدا و دستيابي به رشد و کمال و رضوان الهي بايد مراقب خويش باشند و با شيطان دشمني کنند تا اسير وسوسه او نشوند. قرآن کريم مي فرمايد: اي فرزندان آدم، مراقب خود باشيد تا شيطان شما را نفريبد (و موهبت ها الهي را از شما نگيرد)، آنچنان که پدر و مادر شما را (فريفت و آنها را) از بهشت بيرون ساخت...
/پاورقي 14. اعراف آيه 27./
3. خداوند براي آدم عليه السلام راه توبه را باز نمود و توبه او را پذيرفت. بين آدم نيز از اين موهبت بر خوردارند، راه بازگشت همواره براي آنان باز است و خداي سبحان به آنها وعده عفو و آمرزش داده است، آنجا که مي فرمايد: وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَن تَابَ وَ ءَامَنَ وَ عَمِلَ صَالِحاً ثُمَّ اهتَدَي
/پاورقي 15. طه آيه 82./
باشد که آدميان به سوي خدا باز گردند و راه حق در پيش گيرند و از اين آزمون بزرگ رو سپيد بر آيند. اما بين اين دو صحنه مدرسه بني آدم در دنيا و جايگاه آدم در آن بهشت تفاوتي است، و آن اين که بني آدم در زندگي دنيا از مشاهده ملائکه و شياطين و شهود بسياري از مسائل عالم غيب محرومند. اين خود موجب گشته است، که ازمون بني آدم با گذشت و تسماح بيشتري از ناحيه ربوبي مواجه باشد و عذرش به راحتي پذيرفته شود. آدم عليه السلام با انجام يک خطا مجبور به ترک آن محيط امن گشت. در حالي که بني آدم، با خطاهاي پياپي به اين زودي از اين کلاس اخراج نمي شوند چه بسا اگر آزمون بني آدم هم در عالم شهود و منظر فرشتگان و با رؤيت شيطان همراه مي بود همان سرنوشت را مي داشت. پس در حقيقت، ورود به دنيا، به نفع بني آدم بوده است. زيرا تا پايان عمر فرصت دارند که به راه راست باز گردند و گذشته را جبران کنند، البته با توجه به اين نکته که تأخير در توبه جايز نيست و چه بسا که فرصت براي هميشه از دست برود. زيرا مرگ خبر نمي کند و پيش از مرگ هم هميشه توجه و آمادگي براي توبه وجود ندارد.

پرسش
1. شيطان براي لغزانيدن ادم چه کرد؟
2. مسائلي که در قرآن درباره حضرت آدم عليه السلام بيان شده است و براي بني آدم نيز صادق است، کدام اند؟
3. آيا استقرار بني آدم در زمين به سود آنها بوده است يا به زيانشان؟
4. آيا مي توانيد بگوييد نقطه ضعف حضرت آدم چه بود که شيطان توانست او را بفريبد؟

پژوهش
داستان حضرت آدم عليه السلام در پنج سوره زير آمده است، با مراجعه به قرآن کريم شماره آيات مربوطه را بنويسيد.
الف: سوره بقره
ب: سوره اعراف
ج: سوره حجر
د: سوره طه
ه: سوره ص