سومين مرحله تدبر در قرآن
اهميت تدبر
الف: آيات تدبر
کتاب أنزلناه إليک مبارک ليدبروا آياته وليتذکر أولوا الألباب
تدبر در قرآن وظيفه‌اي همگاني است.
تدبر در قرآن غايت انزال کتاب خداست.
تدبر زمينه ساز تذکر خردمندان است.
أفلم يدبروا القول أم جاءهم ما لم يأت آبائهم الأولين
تدبر نکردن در قرآن، يکي از عوامل شرک و بي‌ايماني است.
أفلا يتدبرون القرآن و لو کان من عند غير الله لوجدوا فيه اختلافا کثيرا
کلام غير خدا داراي اختلاف فراوان است، و قرآن که کلام خداست عاري از هر گونه اختلاف است.
تدبر در قرآن راه علم به هماهنگي و عدم اختلاف در قرآن و در نتيجه اثبات کلام الله بودن قرآن است.
کمترين ناهماهنگي که در آثار بشري هست، اين است که اگر کسي بخواهد کتابي را در طول بيست و سه سل بنويسد، هيچگاه ابتدا و انتهاي آن به لحاظ عمق و اتقان يکسان نخواهد بود، چون علم او در حال افزيش است و هرگاه که به انتها برسد سطح کتاب او از ابتدا بالاتر خواهد بود، گذشته از اينکه تضاد و تعارض و اختلافات آشکار نيز در آثار بشري گريز ناپذير است، چون بشر به هنگام نوشتن و سخن گفتن نمي تواند همه جوانب کلام را ببيند و به آنها ملتزم شود و بسيار مي شود که کلام او در بخشي از گفتارش با لوازم کلام ديگرش اختلاف دارد و ...، اما اگر کسي در قرآن تدبر کند مي بيند که صدر و ذيلش به لحاظ عمق و اتقان، اختلافي ندارد، همه آيات آن، موضوعات آن و ... هماهنگ است، به نحوي که کاربرد حتي يک حرف در قرآن روي حساب است.
أفلا يتدبرون القرآن أم علي قلوب أقفالها
عدم تدبر در قرآن در کنار قفل قلب، از عوامل بي ايماني است.

ب: روايات تدبر
قال أمير المؤمنين عليه السلام: ألا لا خير في قراة ليس فيها تدبر
در قرائتي که همراه با تدبر نباشد هيچ خيري نيست.
و أوصى رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم معاذ بن جبل فقال له أوصيک باتقاء الله و… تدبر القرآن
بررسي معناي لغوي تدبر.
امر به تدبر در قرآن و توجه به معناي مطاوعي آن نشانگر وجود تدبير (چينش حکيمانه) در قرآن کريم است.
قرآن کريم يا هر کلام ديگري محصول تدبير حروف و کلمات و عبارات و جملات در کنار يکديگر است، چنانکه يک منظومه سيارات و ثابتات محصول تدبير آنها در کنار هم است. به تعبير ديگر کلام، حاصل تدبير است. ويژگي کلام الله نيز در گرو تدبير ويژه آن است چون کلمات قرآن ويژه آن نبوده و بر زبان همه عرب‌ها جاري بوده و هست، پس تدبير در کلام، شأن تکليم و وصف آن است.
هيأت:
1. تدبير: پشت سر هم چيدن حکيمانه و تدبير در قرآن: چينش حروف و کلمات و عبارات و جملات در کنار يکديگر.
2. تدبر: دريافت (مطاوعه) چينش حکيمانه (تدبير) و تدبر در قرآن: دريافت تدبير موجود در کلام.
مرزبندي سوره‌ها به وسيله بسم الله الرحمن الرحيم، يک جداسازي رسمي و هدفمند است و به همين جهت است که بر آيات جدا شده از قبل و بعد واژه سوره اطلاق شده است، چون سوره در لغت به معني ديوار محکم دژ و قلعه است.
آنچه آياتي را از آيات قبل و بعد جدا کرده و در يک سوره گرد هم آورده است، انفصال آنها از ديگر آيات و اتحاد آنها با يکديگر است، در غير اين صورت اين تفکيک حکيمانه نخواهد بود، يعني اگر آيات يک سوره از آيات پيشين و پسين جدا نباشند، دليلي براي تفکيک آنها از قبل و بعد نيست و اگر همه آيات سوره در پيوند با يکديگر نباشند، توجيهي براي عدم تفکيک دروني آنها به چند سوره وجود ندارد.
با اين مقدمه روشن مي ‌شود که ميان همه آيات يک سوره، اتحاد و پيوندي متين برقرار است، و تدبر راهکار درک اين اتحاد و انسجام است.