مقدمه اي بر روش تدريس و روخواني
قال رسول اللهِ صلي الله عليه وآله: ما مِنْ مُؤْمِنٍ ذَكَراً اَوْ اأنْثي، حُراً اَوْ مَمْلُوكاً اِلا وَللهِ عَلَيْهِ حَق واجِبٌ اَنْ يَتَعَلمَ مِنَ الْقُرْآنِ.
/پاورقي 1. مستدرك الوسائل، ج1، ص 287./
پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله مي فرمايد: هيچ زن و مرد مؤمني نيست، چه آزاده و چه برده مگر اين كه خداوند بر او حق واجبي درد كه بايد (به اندازة توانش) قرآن را بياموزد.
در احاديث اسلامي براي تعليم و تعلم قرآن كريم سفارش بسياري شده و براي آن اجر و پاداش فراواني در نظر گرفته شده است و اين امر مسلمانان را بر آن داشته تا به عنوان يك تكليف الهي قرآن را بياموزند و به ديگران نيز آموزش دهند.
براي آموزش قرآن در هر كشوري، با توجه به مشتركات حروف و قواعد خواندن و نوشتن آن ها با قرآن، شيوه هاي متفاوتي به كار گرفته مي شود. اين شيوه ها با توجه به پيشرفت فنون آموزش و ابتكار و خلاقيت معلمين مؤمن و متعهد، هميشه در حال تكامل و پيشرفت بوده و مي باشد. سعي همه بر اين است كه در كوتاه ترين مدت، مسلمانان را با قرائت صحيح قرآن كريم آشنا كنند تا در پرتو آشنايي با معارف آن، در صراط مستقيم قرار گيرند و از نور هدايتش بهره مند گردند.
علماي شيعه از صدر اسلام تا كنون قدم هاي مثبتي در امر صحيح خواني و آموزش قرآن كريم برداشته اند، اولين قدم در امر صحيح خوانيِ قرآن كريم توسط ابوالاسود دُؤَلي از شيعيان و شاگردان برجسته اميرالمؤمنين حضرت علي بن ابي طالب عليه السلام برداشته شد، سپس توسط دو تن از شاگردانش به نام هاي نصر بن عاصم و يحيي بن يعمر تكميل گرديد، و در اواخر قرن دوم هجري، علامت هايي كه امروزه در قرآن به كار گرفته مي شود، توسط خليل بن احمد فراهيدي از شيعيان اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام براي سهولت در قرائت و آموزش قرآن انتخاب شد. در ايران با توجه به مشتركات فراوان الفباي فارسي و قواعد خواندن و نوشتن آن با قرآن، قدم هاي مثبتي برداشته شده به خصوص در چند دهة اخير، روش هاي ساده اي جهت آموزش روخواني قرآن كريم ارائه شده و كتاب هاي متعددي در اين باره منتشر گرديده است كه هر كدام به نوبة خود داراي محاسني مي باشد.
در كتاب هاي تهيه شده كمتر به سن و سال و سطح معلومات افراد توجه شده و بيشتر آنها، علامت ها و قواعد روخواني قرآن كريم را به صورت يكسان و با تمرين كم نوشته اند؛ براي رفع اين نقيصه جزوة آموزش قرآن را در دو سطح تهيه كرديم، سطح 1. براي كلاس هاي ابتدايي با استفاده از مطالبي كه در كلاس اول ابتدايي ياد گرفته اند و با لحن فارسي تا تضادي با آن چه كه به تازگي ياد گرفته اند نداشته باشد، سطح 2. براي كلاس هاي راهنمايي و دبيرستان و با بررسي كامل علامت ها از نظر شكل، اسم و تلفظ و بيان لحن عربي آن ها و اشاره به علت تفاوت بعضي از علامت ها در قرآن هاي با رسم الخط فارسي با عربي و با توجه به اين كه بر هر معلمي لازم است قبل از تدريس، آگاهي كامل بر مواد تدريس و جزئيات آن داشته باشد اين جزوه را جهت آشنايي بيشتر و راهنمايي معلمين محترم در امر تدريس آماده كرديم.
سعي ما بر اين است كه اصول و قواعد رسم و ضبط
/پاورقي 2. رسم القرآن، كيفيت نگارش كلمات قرآن است از نظر حذف و زيادت حروف، وقف و ابتداي كلمات و.../
قرآن كريم را بر اساس قرآن هاي موجود در كشورهاي اسلامي فارسي، عربي، تركي و اردو را توضيح دهيم تا معلمين قرآن كريم با اصول نگارش و علامت گذاري كليه قرآن هاي موجود آشنا شوند؛ و سپس با توجه به اين كه اكثر افراد كشور ما فارس زبانند و قرآن هاي موجود در كشور نيز با رسم الخط فارسي مي باشد، روش تدريس خود را بر اساس همين رسم الخط (فارسي) بيان كرده ايم تا ان شاء الله مورد استفاده عموم قرار گيرد.
/پاورقي 3. مطالبي كه در رابطه با رسم الخط هاي مختلف بيان شده و همچنين بررسي و مقايسه قواعد و مطالب روخواني با قواعد و مطالب مشابه در زبان فارسي، مخصوص معلمين مي باشد./
بديهي است در صورتي كه معلمين ارجمند تمايل به تدريس ساير رسم الخط ها را داشته باشند، مي بايست به قسمت بررسي اصول و قواعد رسم و ضبط قرآن هاي موجود، مراجعه نمايند.
از خداوند متعال عاجزانه خواستارم در رسيدن به اين هدف ياريمان كند.
من الله التوفيق