تنوين
در درس هاي گذشته با خواندن اين كلمه ها آشنا شديد:
كِتابَ كِتابِ كِتابُ

بعضي وقتها اين كلمه ها با نون ساكن اضافي خوانده مي شوند:
كِتابَنْ كِتابِنْ كِتابُنْ
براي اينكه معلوم شود نون ساكن آنها اضافي است، آن را نمي نويسند و در عوض، علامت صداي حرف قبلي راتكرار مي كنند:
كِتابً كِتابٍ كِتابٌ
اسم اين علامت ها (تنوين) است.
تنوين: نون ساكني است كه در آخر بعضي از كلمه هانوشته نشده ولي خوانده مي شود، و نشانه آن تكرار علامت صداي حرف مي باشد.
تنوين بر سه قسم است: تنوين فتحه، تنوين كسره و تنوين ضمه.
تنوين هاي سه گانه را مي توان به شكل هاي زير نمايش داد.
تنوين فتحه نْ
تنوين كسره نْ
تنوين ضمه نْ

كلمه هاي زير را به دقت بخوانيد:
ما مانْ
جَزا جَزانْ
ذِكْرٍ ذِكْرِنْ
جِهادٍ جِهادِنْ
كُلُّ كُلُّنْ
سَما سَمانْ

نكته: معمولاً در آخر كلماتي كه به تنوين فتحه ختم مي شوند. الفي آورده مي شود مانند: (كتاباً) و اين بدان جهت است كه در هنگام وقف بايد به صورت الف مدي خوانده شوند: (كِتَابًا) در سه مورد زير الف آورده نمي شود:
1. كلماتي كه به تا گرد ختم شوند مانند: (رَحمةً، حيوةً)و در هنگام وقف، تا تبديل به ها ساكن مي شود: (رَحْمَهْ، حَيوهْ)
2. كلماتي كه الف مدي آنها به صورت يا نوشته شده باشد مثل (هُدًي) و در هنگام وقف (هُدي) خوانده مي شود.
3. بعضي از كلماتي كه به همزه ختم مي شوند مثل (جَزَا) و در هنگام وقف، همزه ساكن مي گردد (جَزَا)

تمرين 1
كلمه هاي زير را بخش بخش بخوانيد:
خوْفٍ سرُرٍ جهادٍ باَكْوابٍ حَلاّفٍ مَقْطُوعَةٍ جَمْعًا شَكُورًا اَعِزَّةً شُهُبًا وَحيدًا اَطْوارًا رابِيَةً مُقْتَدِرًا فَعّالٌ غِشاوَةٌ عامِلَةٌ بَصيرٌ شَهيدٌ مُنْتَشِرٌ مُسْفِرَةٌ وُجُوهٌ شِهابٌ

تمرين 2
كلمات تنوين دار آيات زير را بخش بخش بخوانيد:
قالَ رَبِّ اِني دَعوْتُ قوْمي لَيلاً وَ نهارًا(5 / نوح) اِنّي اَخافُ عَلَيْكُمْ عَذابَ يَوْمٍ عَظيمٍ(135 / شعرا) اِنَّ رَبي رَحيمٌ وَدُودٌ(90 / هود) ما لَكُمْ لاتَرْجُونَ لِلّ هِ وَ قارًا(13 / نوح) وَ قَدْ خَلَقَكُمْ اَطوارًا(14 / نوح) مناعٍ لِلْخيرِ معتدٍ اَثيمٍ(25 / ق) وَ ما اَهْلَكْنا مِنْ قَرْيَةٍ اِلاّ وَ لَها كِتابٌ معلوُمٌ(4 / حجر) جزا منْ رَبِّكَ عطا حسابا(36 / نبا) اِنّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْمًا عَبُوسًا قمطريرًا(10 / انسان) وَ يُمْدِدْكُمْ بِاَمْوالٍ وَ بَنينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ اَنْهارًا(12 / نوح) وَ اَنْزَلْنا اِلَيْكُمْ نُورًا مُبينًا(174 / نسا) وَيْلٌ لِكُلِّ اَفّاكٍ اَثيمٍ(7 / جاثيه)

تمرين و تكليف
براي هر يك از تنوينهاي فتحه، كسره و ضمه بيست كلمه از قرآن انتخاب كرده و بنويسيد.